Emigreren naar Koerdistan-Irak: Feikje introduceerde er haar beroep

‘Emigratieverhalen’ is een gastrubriek waarin emigranten vertellen over hun emigratie naar het buitenland. Raak geïnspireerd door hun verhuisverhaal, emigratie- en reistips! Wanneer ga jij het avontuur aan?

In deze editie lezen we het emigratieverhaal van Feikje. Ze is samen met haar gezin geëmigreerd naar een niet alledaagse bestemming: Koerdistan-Irak. Hier introduceerde ze het beroep en in dit interview verteld ze waarom ze het heerlijk vind om in Koerdistan-Irak te wonen. Feikje deelt verhalen over de emigratie en wonen in Koerdistan-Irak op haar eigen website, www.feikjeveenstra.com.

Ben jij een emigrant en lijkt het je leuk om je verhaal te delen? Bezoek dan deze pagina en neem contact met mij op!

Vertel, wie ben je en waar kom je vandaan?

Mijn naam is Feikje Veenstra. Ik ben 41 jaar en kom uit de regio Groningen Friesland. Sinds zomer 2008 woon ik in Koerdistan-Irak. Ik ben rechtstreeks vanuit Nederland naar hier geëmigreerd en heb dus niet in andere landen gewoond. Ik ben mondhygiëniste en heb mijn beroep in Koerdistan geïntroduceerd. 

Wat was de reden om naar Koerdistan-Irak te emigreren?

Enige jaren voor onze emigratie kreeg mijn man het plan iets met zijn werk als tandarts voor mensen in andere landen te doen. Eerst dacht hij aan Afrika, maar we besefte dat er heel veel Nederlandse tandartsen dergelijke projecten daar doen. 

De familie van de Koerdische president Barzani vroeg ons of we in Koerdistan wilden komen werken. Eigenlijk was het best vreemd dat we daar niet eerder aan gedacht hadden. Mijn man komt daar vandaan en het zou qua taal en cultuur handig zijn. 

Persoonlijk vond ik het ook een fijn idee, omdat we ten tijde van onze emigratie al twee dochters hadden en ik graag meer balans wilde brengen in hun opvoeding betreffende de taal en cultuur van Nederland en Koerdistan. Dit laatste werd naar mijn idee destijds minder ingebracht. Ter plekke zouden we dit makkelijker mee kunnen geven.

In 2006 kregen we een stuk grond van de Koerdische overheid toegewezen en in samenwerking met de Nederlandse overheid bouwden we een kliniek voor tandheelkunde in de Koerdische hoofdstad Erbil. 

Hoe ziet je leven er uit in Erbil?

Sinds de laatste 4 jaar wonen we in een villa op een stuk vakantiegrond niet ver van de hoofdstad Erbil. Daarvoor hebben we 8 jaar in de stad zelf gewoond. De huizen om ons heen worden niet voltijds bewoond. De eigenaren komen alleen langs met feestdagen of op vrijdagen (de islamitische vrije dag). 

We hebben het huis zelf gebouwd en we zijn niet aangesloten op het landelijk waterleidingsysteem. We hebben een waterbron waar wij ons water vandaan halen. Gelukkig gaat dat elektrisch met een pomp en hoef ik alleen maar een knopje om te zetten. Elektriciteit is overigens ook een dingetje. Veel woonwijken hebben niet 24/7 stroom en dit kan gerust uren per dag uitvallen. In de zomer hebben we vaak meer stroom.

In Koerdistan is het niet ongebruikelijk om inwonend huispersoneel te hebben. Wij hebben een bijhuisje waar een echtpaar woont dat voor ons werkt. De vrouw maakt het huis schoon, kookt en past zo nu en dan op de kinderen. De man doet de tuin, houdt onze watervoorraad bij, doet klusjes in en om huis en onderhoudt de contacten met mensen van buiten.

Ik breng zelf de kinderen naar school, haal ze op, werk bij een tandarts als mondhygiëniste en manage nog wat zaken in onze kliniek. Ik ga regelmatig naar schoonfamilie en vrienden. Mannelijke vrienden heb ik ook, maar het is niet gebruikelijk om met hen naar buiten te gaan, dus spreken we elkaar meestal alleen telefonisch. 

‘Koerdistan-Irak is veilig’

Wat ook wel echt anders is, is dat we hier enorm veel controle hebben. Zoals controle punten langs de weg waar mannen van de Koerdische Veiligheidsdienst (Asayish) je identiteit en voertuig controleren.

Ook bij de school van onze kinderen en bij moderne winkelcentra staan bewakers. In de stad Erbil alleen al zijn onlangs weer 5000 extra camera’s opgehangen. Hierdoor hebben we weinig criminaliteit en worden criminelen snel gevonden en gearresteerd.

Ik zal niet beweren dat er geen criminaliteit is, maar ik voel me zeker veilig hier. Maar met zoveel controle door mensen van de Asayisch, de peshmerga (het leger) en de politie hier kun je je ook bijna niet anders dan veilig voelen. Deze mensen doen natuurlijk wel strikt hun werk, maar zijn gelukkig heel vriendelijk en respectvol.

Ben je tegen grote cultuurverschillen aangelopen na de emigratie of heb je snel je draai kunnen vinden? 

Sinds 1995 ben ik samen met mijn man en heb door de jaren heen automatisch bepaalde dingen van de Koerdische cultuur overgenomen. Verder ging sinds 1998 al jaarlijks op vakantie naar Koerdistan. In die zin vielen de cultuurverschillen na de emigratie in 2008 me best mee. 

Natuurlijk blijft het alsnog hier en daar wel lastig, juist omdat de Nederlandse en Koerdische cultuur ver uit elkaar liggen. Bovendien moet ik toch een beetje rekening houden met mijn Koerdische schoonfamilie, die tot de wat conservatievere Mzuri stam behoort. Overigens proberen ze zich ook in mij in te leven en ben ik heel blij met de band die we hebben.

Koerdistan is een heel typisch mannenland met een redelijk duidelijke rolverdeling. Daardoor hoor je als vrouw bepaalde dingen niet te doen. Dat wandelen aan de kant van de weg niet gepast is, vind ik dan ook wel lastig. Ik houd erg van wandelen. Ik probeer er rekening mee te houden, maar helemaal niet wandelen, lukt me niet.

De rolverdeling kan ik overigens ook wel als positief ervaren, want mannen helpen daardoor automatisch als je een zogenaamd ‘mannenprobleem’ hebt, zoals autopech. De mannen voelen zich over het algemeen ook verantwoordelijk voor de vrouwen. Zo bleef er, als mijn man in Nederland was, een man van de familie bij mij in het gebouw slapen. Ook ben ik eens achtervolgd door een vrachtauto. Een vreemde man die dat opmerkte had mij gevraagd of ik het fijn vond als hij met mij mee naar huis zou lopen. Ik ben veilig thuis gekomen. Deze man moest zelf 40 minuten omlopen!

Wat vind je het leukste van wonen in Koerdistan-Irak?

Ik zit compleet op mijn plek hier in Koerdistan-Irak en ik geniet echt van alles zoals de bijzondere historie, het spreken van de taal, het wisselende landschap en het klimaat wat maar korte milde winters heeft. Ik ben heel dankbaar dat ik hier mijn leven heb kunnen opbouwen. Het leven is hier zo anders dan in Nederland en dat heeft mij zoveel meer geleerd over wie ik als persoon ben. Ik probeer nu het beste van beide culturen te pakken. Dat ik die mogelijkheid heb, voelt als een verrijking.

Heel fijn vind ik de gastvrije cultuur en de verbondenheid tussen de mensen. Ik hoor door mijn man bij de Mzuri-stam. Het kan zijn dat iemand die ik helemaal niet ken, maar die wel Mzuri is, hulp aanbiedt. Koerden zijn over het algemeen erg vriendelijk tegen en geïnteresseerd in westerlingen. Ze stellen het erg op prijs als jijzelf ook interesse toont, maar zij proberen je wel een welkom gevoel te geven.

‘Het leven hier heeft meer verassingen en is uitdagender’

De twee leukste dingen van Koerdistan zijn: de vrijheid om je leven te leiden zoals je dat zelf wilt en de verrassingen en uitdagingen hier in Koerdistan.

Mijn gevoel van vrijheid is hier heel groot, omdat ik hier niet verplicht verzekerd hoef te zijn, ik geen rekening hoef te houden met belastingen of de verbouwingsregels voor je huis. Ik kan bepalen welk ziekenhuis of welke arts ik bezoek en welke onderzoeken ik wil laten uitvoeren. Zo kan ik zelf bepalen hoeveel geld ik als mondhygiëniste vraag aan een patiënt of dat ik korting geef. Enkele afvalzakken teveel mag ik hier gewoon naast de vuilniscontainer plaatsen.

Je kunt of mag vrijwel alles doen, zolang je een ander niet ermee schaadt. Je moet wel je verantwoordelijkheid nemen voor wat je doet. Het is niet zo dat we helemaal geen regels hebben hier, maar de regels zijn gewoon heel basic. Dat geeft een gevoel van vrijheid.

Het leven is hier uitdagender en verrassender doordat alles mogelijk is. Het land is veilig, maar officieel niet stabiel, waardoor een situatie die vandaag A is, morgen Z kan zijn en overmorgen K. Het leven hier geeft me het gevoel alsof ik drie levens van een 80-jarige heb geleid. Hoewel ik in werkelijkheid nog maar 41 ben. Maar het voelt goed om het maximale uit mijn leven te kunnen halen.  

Zijn er ook dingen die je niet zo leuk vindt?

Ik vermoed dat mensen een ander antwoord verwachten van iemand die in een land als Koerdistan-Irak woont, maar persoonlijk vind ik het onweer het ergste, omdat het zwaarder is dan in Nederland. De laatste keer in de nacht van 9 op 10 november zaten we daardoor nog urenlang zonder stroom. Die stroomuitval kan ik nog wel hebben en ik zal niet gillend onder de dekens kruipen, maar ik ben altijd weer blij als het onweer voorbij is. 

Hoe ziet de emigranten (of expat) gemeenschap eruit in Erbil? Is deze er of juist helemaal niet?

Vanwege de olie-industrie en NGO’s zijn er wel diverse expats, maar ik zit zelf niet echt in die wereld. Ik ken enkelen expats maar ik ga meer om met de lokale bevolking en de teruggekeerde Koerden. Ik vind het wel heel leuk om contact met ze te hebben of wegwijs te maken in hun nieuwe land. Het is lastiger om langdurige vriendschappen met ze op te bouwen omdat de meesten na enkele jaren weer vertrekken.

Heb je tips voor mensen die ook interesse hebben om naar Koerdistan-Irak te emigreren?

Toon interesse in de mensen, leer hun taal en respecteer hun gebruiken en gewoontes. Dat wordt enorm op prijs gesteld en zet vele deuren voor jezelf open. Neem het leven hier zoals het gaat, want meestal gaat het hier niet zoals het hoort te gaan. Daarbij is het voor het leven in Koerdistan bijna onmisbaar om connecties te hebben.

Wat zijn de hoogtepunten van Koerdistan-Irak? Wat moeten we echt gezien of gedaan hebben?

De Citadel van zo’n 5000 jaar oud in de binnenstad van Erbil. Het is de oudste (of een van de oudste) continu bewoonde steden ter wereld. Binnen de stadsmuren leefden al ruim voor die tijd mensen.

De natuur in Koerdistan is geweldig en ik zou dan ook eigenlijk aanraden om per auto vanaf Shaqlawa te rijden en vandaaruit een rondje door het noorden te maken. Plekken die ik zeker zou aanraden zijn Lalesh, de heilige plek voor Yezidi’s en de eeuwenoude steden Akre en Amedi. In Akre zijn de huizen tegen een berg opgebouwd en Amedi ligt op de top van een berg. Vanuit hier heb je een fantastisch uitzicht over het dal. Verder raad ik aan Shanidar Cave te bezoeken, Neanderthaler resten zijn hier gevonden en je hebt hier een prachtig uitzicht over de omgeving. Daarnaast zijn Rwanduz Canyon en Deraluk echte aanraders. De beste tijd om naar Koerdistan te komen en van de groene natuur te genieten is in maart en april.

Kom je nog wel eens naar Nederland?

Normaal gesproken ga ik jaarlijks (in de zomer) naar Nederland. Ik bezoek dan natuurlijk mijn familie en wat vrienden. Winkelen vind ik ook erg leuk. Ik probeer ook zoveel mogelijk te wandelen.

Voor onze kinderen (we hebben drie dochters van 18, 15 en 6 en een zoon van 10) vind ik het wel leuk om leerzame musea te bezoeken, naar een dierenpark of bos te gaan, te winkelen in een stad of een dagje een waddeneiland te bezoeken. In Koerdistan hebben we relatief weinig bomen, omdat deze gekapt werden in de oorlog voor houtverbranding. Er is wel weer het een en ander bij geplant, maar echte bossen hebben we niet.

Dingen die ik in Nederland graag eet, zijn aardappels met sla, appelmoes en draadjesvlees dat zo gaar is dat het uit elkaar valt als je erin prikt. Of stoofpeertjes met slagroom. Verder ben ik verzot op drop, maar ook voor gerookte zalmfilet kun je me altijd wakker maken. 

Als we terug gaan nemen we bruikbare souvenirs mee. Een beker met een typische Hollandse afbeelding erop bijvoorbeeld. Of verzorgingsproducten. Dergelijke souvenirs worden vaak wel op prijs gesteld.

Lees hier meer emigratieverhalen